راهکارهاي هشت گانه توجه در نماز

آيت الله العظمي وحيد خراساني در پاسخ به سوالي در خصوص توجه در نماز، رعايت امور هشتگانه را توصيه کرد.

متن سوال و پاسخ اين مرجع تقليد به اين شرح است:

سؤال :چه کنيم تا در نماز حواسمان پرت نشده و توجّه‌مان به خداي تعالي باشد؟

پاسخ: بعضي از اموري که براي حضور قلب در نماز سفارش شده است عبارتند از:

اول: وضو را باتوجه و حضور قلب انجام دهد، از امام رضا(ع) روايت شده که وضو موجب طهارت و تزکيه‌ي دل است (وسائل الشيعه ‌1/ ‌367 ابواب وضو باب‌1 حديث ‌9)

دوم: در عظمت نماز و در رواياتي که درباره‌ي نماز وارد شده تأمّل نمايد.

سوم: مانند کسي نماز بخواند که گويا با نماز وداع مي‌کند و ديگر فرصت نماز خواندن را نخواهد يافت (مجالس صدوق و ثواب الاعمال عن ابن‌ ابي‌يعفور قال «قال ابوعبدالله الصادق‌7 اذا صلّيت صلاة فريضة فصلّها لوقتها صلاة مودّع يخاف ان لا يعود اليها ابدا»)

چهارم: وقتي روبه قبله مي‌نمايد سعي کند که دنيا و مافيها و خلق و آنچه به آن مشغولند را فراموش نمايد و قلب خود را از آنها تهي نمايد.

پنجم: به معاني نماز توجه نموده و نماز را با تأنّي و آرامش بخواند.

ششم: اينکه بداند از آن هنگام که وارد نماز مي‌شود، تا آن لحظه اي که از نماز خارج مي‌شود، خداي تعالي به او رو کرده و نظر مي‌نمايد، و ملکي بالاي سر او ايستاده و مي‌گويد: اي نمازگزار اگر مي‌دانستي چه کسي به تو نظر مي‌نمايد و با چه کسي مناجات مي‌کني هرگز از او رو بر نمي‌گرداندي و ابداً از جاي خود بر نمي‌خواستي (کافي عن ابي‌جعفر‌7 قال: «قال رسول‌الله (ص) اذا قام العبد المؤمن في صلاته نظر الله عزوجل اليه (اقبل الله اليه) حتي ينصرف ... و وکّل الله به ملکاً قائماً علي رأسه يقول له ايها المصلي لو تعلم من ينظر اليک و من تناجي ما التفتّ و لازلت من موضعک ابداً» وسائل الشيعه ابواب اعداد فرائض باب ‌8 حديث ‌5 از کافي)

هفتم: اينکه بداند که در حال نماز از بالاي سرش تا کرانه‌ي آسمان، رحمت خدا براو سايه انداخته و ملائکه الهي از اطراف او تا افق سماء او را در بر گرفته‌اند. (عنه (ص) ... و اظّلته الرحمة من فوق رأسه الي افق السماء و الملائکة تحفّه من حوله الي افق السماء...» وسائل الشيعه ابواب اعداد فرائض باب ‌8 حديث ‌5 از کافي)

هشتم: آنچه در نماز مکروه است به جا نياوريد و به آنچه فضيلت نماز را مي‌افزايد اهتمام نمائيد مثل انگشتر عقيق به دست نمودن و لباس پاکيزه پوشيدن و خود را خوشبو نمودن و شانه و مسواک زدن.